Spelen, als het aan de meeste kinderen ligt doen ze de hele dag niets anders. Ieder kind heeft minstens één bepaalde vorm van spel waar hij helemaal in op kan gaan. Rollenspellen, bouwen, voetballen, klimmen en stoeien, tekenen, verstoppertje…er zijn zoveel verschillende vormen van spel dat er altijd wel iets te bedenken is dat bij je kind past.
We weten natuurlijk al lang dat vrij buitenspelen heel goed is voor de ontwikkeling van kinderen, maar vlak het belang van binnenspelen ook niet uit. Kinderen zijn doordeweeks meestal al best veel weg van huis door school, kinderopvang en hobby’s. Ze hebben het óók nodig om thuis te relaxen. Wat langer ongestoord in hun veilige en vertrouwde omgeving spelen geeft weer een heel andere ervaring en spelbeleving.
Daarnaast vinden kinderen het ook geweldig om samen met jou als ouder te spelen. Samen gek doen, lachen, stoeien, of juist heel serieus en geconcentreerd aan een project werken; kinderen genieten er vaak ontzettend van. Ze doen iets wat ze het allerliefst doen, namelijk spelen, met de persoon met wie ze het allerliefst tijd doorbrengen, namelijk jij. Daarnaast zien ze, zeker als jij je er echt goed aan overgeeft, weer een heel andere kant van jou als ouder waardoor jullie relatie zich zal verdiepen. Ook is het voor kinderen heel fijn om te spelen met het begrip ‘wie is er nu de baas?’. In het spel met jou kan je kind een rol aannemen waarin híj eens alles voor het zeggen heeft. Hij speelt dan even jouw vader of juf, of een politie-agent die een bekeuring uitschrijft als jij je niet aan zíjn regels houdt. Zeker kinderen met een grote behoefte aan autonomie smullen hiervan. Kinderen leren zoveel van spelen dat het ook nog eens heel nuttig is (maar daar moet je je kind natuurlijk vooral niet mee lastig vallen.) Maar waarom is al dat spelen nou zo goed voor hun ontwikkeling?

Cognitieve, emotionele, sociale en motorische ontwikkeling
1. Om te beginnen geeft spelen een belangrijke bijdrage aan de cognitieve ontwikkeling. Plannen bedenken, problemen oplossen, oorzaak-gevolg in bepaalde situaties ontdekken, ruimtelijk inzicht ontwikkelen, woordenschat vergroten; het is eigenlijk onvoorstelbaar wat een kind allemaal kan leren door ‘gewoon te spelen.’

2. Door rollen- of fantasiespel leert je kind veel over zijn eigen emoties én die van anderen. Als je kind zich voordoet als een ander, kan hij ervaren hoe diegene zich voelt in een bepaalde situatie. Hij kan uitproberen welk effect het heeft als hij boos reageert of juist relaxed, en hij kan dingen uitspelen die hij in het echte leven nog te spannend vindt.

3. Door samen te spelen krijgt de sociale ontwikkeling een enorme boost. Samen met anderen bedenken wat hij precies gaat spelen, welke regels daarbij horen, wie welke rol heeft; er komt meestal aardig wat overleg en compromissen sluiten aan te pas.

4. Tot slot kan spelen je kind ook verder helpen in de motorische ontwikkeling. Een wedstrijdje trap rennen, gekke sprongen maken op bed, koprollen van de bank; het is allemaal fijn voor de grove motoriek van je kind. Kralen rijgen, tekenen of een kleitaartje bakken stimuleren juist met name de fijne motoriek.

Spelen in verschillende vormen
Hoe meer ruimte een kind krijgt om lekker te spelen, hoe beter het is. Naast met jou kan je kind in z’n eentje spelen, samen met z’n broertje of zusje, met vriendjes en buurkinderen of met opa en oma. En al deze verschillende combi’s hebben weer hun eigen voordelen. Zo kan je kind door alleen te spelen, helemaal zelf bepalen wat hij gaat doen. Hij heeft volledige controle over alles wat er gebeurt en dat kan heel veilig voelen. Veel kinderen kunnen goed ontspannen door zelf te spelen en kunnen helemaal in hun eigen wereld opgaan.

Samen met vriendjes spelen heeft weer andere voordelen. Zo kan een vriendje je kind op allerlei nieuwe ideeën brengen, leert je kind om rekening met anderen te houden en oefent hij met opkomen voor zichzelf en zijn eigen belangen. Vaak lukt het kinderen trouwens het beste om goed tot spel te komen als ze zich onbespied wanen door volwassenen. Ze worden dan creatiever en zijn meer geneigd om problemen of conflicten zelf op te lossen.

Maar ook samen met jou als ouder spelen, heeft veel voordelen. Als je kind plezier heeft in het spel, kun je veel makkelijker aansluiting bij hem vinden. Daarnaast leer je je kind (nog) beter kennen. Door samen te spelen, ontdek je nog meer dan anders wat er in je kind omgaat en wat hem bezighoudt. Tijdens het spel is het vaak veel makkelijker om daarover iets meer te weten te komen. Als kinderen in een bepaalde rol zitten vinden ze het bijvoorbeeld soms veel makkelijker om antwoorden te geven en te praten over wat ze bezighoudt. Speel maar eens een dokter of een taxichauffeur en kijk wat je kind allemaal met je deelt! Met jou spelen heeft als extra voordeel ook nog eens dat jij niet zomaar wegloopt als je het er niet mee eens bent. Je kind kan dan van jouw voorbeeld leren hoe je kunt reageren als je niet wil doen wat de ander heeft bedacht maar wel samen verder wil spelen.

Verder kun jij nieuwe impulsen geven aan het spel van je kind die hij daarna kan verwerken in het spel met zijn vriendjes. Zeker als je een kind hebt dat zelf niet zo makkelijk tot spel komt, kun je hem door samen te spelen een zetje in de goede richting geven. Dit werkt overigens alleen als je zelf ook plezier hebt in het samen spelen. Als je een uur lang met je kind met de barbies speelt, terwijl je merkt dat je gedachten steeds afdwalen omdat je het gruwelijk saai vindt, dan heeft het eerder een averechts effect. Je kunt dan beter op zoek naar iets dat je allebei heel leuk vindt om te doen. Een vorm van spel waar jij ook lol aan beleeft en enthousiast van raakt.

Mocht je zelf niet zoveel inspiratie hebben; voor de Nationale Binnenspeeldag verzon ik 24 activiteiten die je samen met je kind binnen kunt doen. Veel speelplezier!